“HAYRAT UL-ABROR” DOSTONIDA QADIMGI TURKIY TIL, ESKI TURKIY TIL VA ESKI O‘ZBEK ADABIY TILI DAVRIDAGI LEKSIK XUSUSIYATLARINING AKS ETISHI
Keywords:
eski turkiy til, eski o‘zbek adabiy tili, “Hayrat ul-abror”, leksik-semantik xususiyat, Chigʻatoy tili, semantik o‘zgarishlar, qiyoslashAbstract
Maqolada Alisher Navoiyning “Hayrat ul-abror” dostoni leksikasida qo‘llangan eski turkiy til, eski o‘zbek adabiy tili hamda hozirgi o‘zbek adabiy tili davriga xos xususiyatlarning o‘ziga xosligi yoritib berildi. Bundan tashqari o‘zbek tili taraqqiyotining turli davrlaridagi leksema va morfemalarning Navoiy asarlarida faol qo‘llanganligi ko‘rsatildi. Ayniqsa, eski oʻzbek adabiy tili Navoiy davrida, uning qimmatli va betakror asarlarida oʻz rivojining eng yuqori cho‘qqisiga koʻtarilganligi yaqqol ochib berilgan. Navoiy asarlari nafaqat oʻsha va keyingi davrlar oʻzbek adabiy tilining asoschisi, balki tadqiqotchisi ekanligi tadqiq qilindi. Navoiy oʻzining “Hayrat ul-abror” asarida eski turkiy tildagi so‘zlarning mahurat bilan ishlatilishi, yana boshqa o‘rinlarda esa shu so‘zlarning eski o‘zbek tilidagi ma’nolari o‘ziga xos jozibadorlik bilan qo‘llanganligi ko‘rsatib berilgan.
References
Бабаджанов Б. М., Коматцу Х. Журнал «Haqīqat» как зеркало религиозного аспекта в идеологии джадидов (русский) // TIAS Central Eurasian Research Series. — 2007. — Andoza:Бсокр. — ISBN 978-4-904039-02-1.
Borovkov A. K., Alisher Navoi kak osnovopolojnik uzbekskogo literaturnogo yazika. – Sb.: „Alisher Navoi“, M-L., 1948;
Щcherbak A. M., Grammatika starouzbekskogo yazika, M-L., 1962;
G. Roziqova. Mahmud Koshg‘ariy “Devoni lug‘ati turk” asridagi ot leksemalarining semantik, funksional va uslibiy xususiyatlari. Dissr. –Farg‘ona, 2021.
Z. Xolmonova. “Boburnoma” leksikasi tadqiqi. Disser. –Toshkent, 2009.
O‘zbek tili leksikologiyasi. –Toshkent. “Fan” nashriyoti. 1981.
Rahmatullayev. Sh. Hozirgi o‘zbek adabiy tili (darslik). –Toshkent. Univerasitet, 2006.
Sh. Rahamtullayev. O‘zbek tilining etimologik lug‘ati. –Toshkent. “Universitet”, 2009.¬¬ ¬¬¬¬¬–B.122
Yuldosheva N.E. On methods of research of uzbek language syntax// Vidyabharati International Interdisciplinary Research Journal (Special Issue). ISSN 2319-4979. 2021. № 26. - P. 3913-3918.
Yuldosheva, N., & Ergasheva, R. (2020). Research Of Terminology And Aviation Terminology. The American Journal of Social Science and Education Innovations (ISSN–2689-100x) Published: August, 25, 312-317.
ЮЛДОШЕВА, Н. (2022). Содда гап қолиплари воқеланишига таъсир қилувчи акцентуатив омиллар. O „ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI XABARLARI, 1(3).
Юлдошева, Н. Э., & Мавланова, Н. Т. (2023). СОДДА ГАП ҚОЛИПЛАРИ ВОҚЕЛАНИШИГА ТАЪСИР ҚИЛУВЧИ ПРОСОДИК ВОСИТАЛАР. BOSHQARUV VA ETIKA QOIDALARI ONLAYN ILMIY JURNALI, 3(2), 556-564.
Davlatova, M. H. (2021). Semantic implementation of resultutive structures. JournalNX-A Multidisciplinary Peer Reviewed Journal, 6, 291-294.
Shirinova, N. D., & Davlatova, M. K. MORPHOLOGICAL WAY OF DIFFERENTIATION OF SUBSTANCE AND ATTRIBUTIVE MEANINGS IN THE LANGUAGE SYSTEM. ILMIY ХABARNOMA. НАУЧНЫЙ ВЕСТНИК Учредители: Андижанский государственный университет им. ЗМ Бабура,(1), 86-89.
Davlatova, M. (2023). Semantic properties of effective constructions in English and Uzbek languages. In E3S Web of Conferences (Vol. 420, p. 10027). EDP Sciences.
Hasanovna, D. M. (2023). ON THE TYPES OF RESULTS STRUCTURES EXPRESSED BY A SECONDARY PREDICAT. International Journal Of Literature And Languages, 3(03), 52-58.
Hasanovna, D. M. (2022). ASPECTUAL AND LEXICAL-SEMANTIC CLASSIFICATION OF VERB NOVATEUR PUBLICATIONS JournalNX-A Multidisciplinary Peer Reviewed Journal ISSN No: 2581-4230. ISSUE, 2, 25.
