KOGNITIV TILSHUNOSLIK, LINGVOMADANIYATSHUNOSLIK VA PSIXOLINGVISTIKADA KONSEPTGA MUNOSABAT MASALASI

Authors

  • Sharipova Ozoda Xolmurodovna Buxoro davlat universiteti tayanch doktoranti

Keywords:

kognitiv tilshunoslik, lingvokulturologiya, psixolingvistika, konsept

Abstract

o‘tgan asrning so‘nggi choragida o‘zining ilk qadamlarini qo‘ygan antroposentrik paradigma yangi asr avvalidanoq lingvistik tadqiqotlarda peshqadam sohalardan biriga aylanib ulgurdi. Kognitiv tilshunoslik va lingvokulturologiya antroposentrik paradigmaning yetakchi yo‘nalishlari sifatida e’tirof qilingani holda sohaning eng so‘nggi yutuqlarini o‘zida mujassam etib, mustaqil yo‘nalishlar sifatidagi maqomini tobora mustahkamlab bormoqda. Bu sohalar juda ko‘p nuqtalarda psixolingvistika bilan kesishadi. Mazkur maqolada ushbu yo‘nalishlar uchun umumiy bo‘lgan asosiy kategoriyalardan biri, muhim o‘rganish obyekti – konsept haqida fikr yuritiladi. Konsept termini bugunga qadar ko‘plab olimlar tomonidan izohlangan bo‘lsa-da, turli manbalarda uning ta’rifi, mazmuni, qamrov doirasi haqida tafovutli qarashlar keltiriladi. Ushbu tadqiqotda konsept doirasida tilshunos olimlarning qarashlari o‘rganilib, ulardagi tafovutli masalalarga munosabat bildirilgan hamda umumiy xulosalar bayon etilgan. Bu jarayonda qiyoslash, sintezlash,  induksiya, deduksiya, umumlashtirish va abstraksiyalash kabi tadqiqot metodlaridan foydalanildi.

References

1. Jackendoff R. What is a Concept, that a Person May Grasp It? Mind & language. – 1989. – Т. 4. – №. 1‐2. – Р. 68-102.

2. Сафаров Ш. Когнитив тилшунослик. –Жиззах: Сангзор, 2006. – Б. 20.

3. Маслова В. А. Введение в когнитивную лингвистику. –М.: Флинта: Наука, 2006. – С.37

4. Карасик В.И. Языковые ключи. – М.: Гнозис, 2009. – С.24.

5. Сафаров Ш. Когнитив тилшунослик. – Жиззах. Сангзор, 2006. 21-bet.

6. Сафаров Ш. Прагмалингвистика. –Т., 2008. Б. 245

7. Mahmudov N. Til tilsimi tadqiqi. –T.: Mumtoz so‘z. 2017. 60-bet.

8. Худойберганова Д. Матннинг антропоцентрик тадқиқи. – Тошкент: Фан, 2013. – Б.13.

9. Худойберганова Д. Лингвокультурологик терминларнинг қисқача изоҳли луғати. –Т.:Turon zamin ziyo, 2015. Б. 25.

10. Красавский Н.А. Концепт “Zorn” в пословично-поговорочном фонде немецкого языка. // Теоретическая и прикладная лингвистика. Выпуск 2. Язык и социальная среда. – Воронеж. Изд-во ВГТУ, 2000. – С.78

11. Қосимова М. Ўзбек ва инглиз тилларида бахтлилик ва бахтсизлик концептуал бинар оппозицияси. Филология фанлари бўйича фалсафа док. (Doctor of Philosophy) илмий даражасини олиш учун ёзилган дисс. –Андижон. 2021. –B. 26

12. Сафаров Ш. «Концепт» ҳодисаси ҳақида//Систем-структур тилшунослик муаммолари (Н.Қ.Турниёзов таваллудининг 70 йиллигига бағишланган Республика илмий-назарий конференцияси материаллари).–Самарқанд, 2010. –Б.185-188

Downloads

Published

2025-02-17

How to Cite

KOGNITIV TILSHUNOSLIK, LINGVOMADANIYATSHUNOSLIK VA PSIXOLINGVISTIKADA KONSEPTGA MUNOSABAT MASALASI. (2025). SCIENCE TIME JOURNAL, 3(1), 51-58. https://uzresearchers.com/index.php/stj/article/view/4229