ҚАРАҚАЛПАҚ ХАЛЫҚ НАҚЫЛ-МАҚАЛЛАРЫ ТИЛИНИҢ СϴЗ ЖАСАЛЫЎ ϴЗГЕШЕЛИКЛЕРИ
Keywords:
нақыл-мақаллар тили, дөренди сөз, сөз жасалыў, сөз жасаў усыллары, морфемалық усыл, аффиксация, сөз шақапларыAbstract
Мақалада қарақалпақ халық нақыл-мақаллары тилиниң сөз жасалыў системасы таллаў жасалады. Нақыл-мақаллар тилинде сөзлердиң жасалыў өзгешеликлери үйрениледи. Дөренди сөзлердиң мәнилери, сөз шақапларына қатнасы, фразеологизмлердиң компонентлик қурамында келиўи, стильлик қолланылыў өзгешеликлери ашып бериледи. Нақыл-мақаллар тилиндеги сөз жасалыў қарақалпақ тилиниң сөз жасалыў системасына тийкарланатуғынлығы аффиксация усылы арқалы анықланады.
References
Айназарова Г. Қарақалпақ тилинде теңлес еки компонентли фразеологизмлер. – Н.: Бердақ атындағы ҚМУ, 2005.− 117 бет.
Баскаков Н. А. Каракалпакский язык III Фонетика и морфология часть I (Части речи и словообразование) – М.: Изд. Акад.Наук СССР, 1952.− 544 с.
Бекбергенов А. Қарақалпақ тилинде сөзлердиң жасалыўы.– Н.: Қарақалпақстан, 1979. – 126 бет.
Бекбергенова Г.А. Ҳозирги қорақалпоқ тилида отнинг субъектив баҳо формалари: Филол. фан. фалс. д-ри (PhD) .. дис. автореф. – Н.: 2021. – 52 бет.
Da’wletov А., Da’wletov М., Qudaybergenov М.Ha’zirgi qaraqalpaq a’debiy till Morfemika. Morfbnologiya. So’z jasaliw. Morfologiya. – N.: Bilim, 2010.− 252 bet.
Жўраева Б.М. Ўзбек халқ мақоллари шаклланишининг лингвистик асослари ва прагматик хусусиятлари: Филол. фан. д-ри (DSс) ... дис. автореф.. – С.: 2019.− 74 бет.
Қарақалпақ фольклоры Т. 88-100. – Н.: Илим, 2015. – 544 бет.
Қарақалпақ фольклоры Көп томлық IV том. – Н.: Қарақалпақстан, 1978. – 348 бет.
Қудайбергенов М. Қарақалпақ тилиниң морфемикасы. – Н.: 2001. – 34 бет.
Қыдырбаев А. Ҳәзирги қарақалпақ тилиндеги атлық сөзлер. – Н.: 1961. – 54-57-бетлер.
Нажимов А. Қарақалпақ тилинде жуп ҳәм тәкирар сөзлер. – Н., Қарақалпақстан, 1979. – 112 бет.
Нажимов П.А. Қорақалпоқ тилининг сўз ясалиш тизими: Филол. фан. д-ри (DSc) ...дисс. автореф. – Н.: 2020. – 74 бет.
Нажимов П. Қарақалпақ тилиниң сөз жасалыў системасы. – Н.: Илим, 2019. – 200 бет.
Patullaeva G.S. Qaraqalpaq tilindegi sо’zlerdin’ morfemalıq qurılısı. – T.: Fan, 2007. – 44 bet.
Patullaeva G.S. Qaraqalpaq tilindegi sуz jasalıw. − T.: Tafakkur avlodi, 2020. – 200 bet.
Пахратдинов Қ., Сейтназарова И. Қарақалпақ тилиндеги аффикслердиң көрсеткиши. – Н.: Қарақалпақстан, 2018. – 24 бет.
Пирниязова А. Қарақалпақ тилиндеги омоним аффикслер. – Т.: Тафаккур, 2012.− 32 бет.
Опаева Р.А. Ҳозирги қорақалпоқ тилида қўшма отларнинг лингвитик таҳлили: Филол. фан. фалс. д-ри (PhD) .. дис. автореф. – Н.: 2021. – 47 б.
Ҳәзирги қарақалпақ тили Морфология. – Н.: Қарақалпақстан, 1981. – 265 бет
Ҳәзирги қарақалпақ әдебиий тилиниң грамматикасы Сөз жасалыў ҳәм морфология. – Н.: Билим, 1994. – 451 бет.
Уәлиұлы Н. Фразеология және тилдик норма. – А.: Республикалық баспа кабинети, 1998. – 114 бет.
