S. MÁJITOV SHIǴARMALARINDA SÓZLERDIŃ SEMANTIKALIQ ÓZGESHELIKLERI
Keywords:
Shayır, Derlik, adam, shıǵanaq, saqal, gelle, tańlay, omırtqa, tósAbstract
Shayır shıǵarmaları tilinde adam múshelerin ańlatatuǵın sózler tiykarınan házirgi qaraqalpaq tiline sáykes keledi. Derlik adam múshelerin ańlatıwshı atamalar shıǵarmalarda tolıq qollanılǵan. Hárbir tildiń sózlik quramındaǵı adam músheleriniń atamaları sol tildiń eń eski qatlamlarınıń biri bolıp tabıladı. Olar tómendegishe: bas, mańlay, qas, kóz, qabaq, kirpik, qulaq, murın, awız, til, jutqınshaq, óńesh, kegirdek, qol, iyin, jawırın, bilek, tirsek (shıǵanaq), qara alaqan, barmaq, ókpe, bawır, júrek, búyrek, quwıq, qarın, ishek, kókirek, qabırǵa, san, janbas, sıyraq, baqay, ayaq, taban, omırtqa (1,130), tós (1,98), saqal (1,100), gelle (1,103), tańlay (1,107). Bul sózlerdiń ishindegi sıyraq, baqay, sózleri házirgi qaraqalpaq tilinde ayırım tekstlerde ǵana jumsaladı. Baqay sózi haywanatlarǵa baylanıslı qollanıladı.
References
Абдиназимов Ш. Бердақ шығармаларының тили. –Ташкент: 2006.-262 б.
Айназарова Г. Қарақалпақ тилинде теңлес еки компонентли фразеологизмлер (Оқыў –методикалық қолланба). -Нөкис: 2005. -118 б.
Әбдиназимов Ш. Бердақ ҳәм қарақалпақ жазба әдебий тили. -Нөкис: Билим, 1997. -21 б.
Әбдиназимов Ш. Сөзлерим мерўертдур айтылған ҳәр бир. -Нөкис: Билим, 1997. -32 б.
Әлеуов Ө. Қарақалпақстанда тәлим-тәрбиялық ойлардың қәлиплесиўи ҳәм раўажланыўы. -Нөкис: Билим, 1993. -504 б.
Байниязов Қ. Таң жулдызлары. -Нөкис: Қарақалпақстан, 1989. -160 б.
Байниязов Қ. Ағартыў қарлығашы. -Нөкис: Қарақалпақстан, 1996. 24 б.
Баскаков Н. А. Состав лексики каракалпакского языка и структура слова. ИСГТЯ. Ч. IV. Лексика. –Москва: 1962. –С. 69-100.
Доспанов О. Қарақалпақ тилиниң қубла диалектиниң лексикасы. –Нөкис: Қарақалпақстан, 1977. – 264 б.
Қарақалпақ әдебияты классиклериниң шығармаларының тили / Насыров Д., Доспанов О., Бекбергенов А., Сайтов Д. –Нókis: 1995. -172 б.
Махмуд Қошғарий. Девону луғат ит–турк. – Тошкент, 1960. –Т. I., 1961–Т. II., 1963 –Т. III. –1390 б.
