Submission
Ilmiy maqola matnini tayyorlash talablari:
Xalqaro ilmiy jurnallarning aksariyati eksperimental tadqiqot natijalarini tavsiflovchi maqolaga quyidagi asosiy qismlardan iborat talabni belgilaydi: Kirish, Usullar, Natijalar va Munozara (Introduction, Methods, Results, and Discussion - IMRAD). Ba’zan Annotatsiya (Abstract) ma’nosini anglatuvchi «A» harfi IMRAD qisqartmasiga qo‘shiladi va AIMRAD, deb yozilishi ham mumkin. Ilmiy maqola bo‘limlarining ichki tuzilishi batafsil tavsifi quyidagi ko‘rinishga egadir. Agar maqola nazariy izlanishlarga bag‘ishlangan bo‘lsa, unda «Methods» bo‘limi «Theoretical Basis»ga (Nazariy Asos) almashtiriladi. Maqolaning Kirish, Metodlar, Natijalar va Munozara bo‘limlari – maqolaning asosiy qismi (Article Body), deb ataladi. Muallif asosiy e’tiborni maqola asosiy qismiga qaratish kerak!
Maqolaning bo‘limlari |
|
|
Sarlavha |
Mualliflar va boshqa ma’lumot (FISh, ID-kodlar, ORCID, ish joyi, manzil, tadqiqot maskani, ilmiy unvon va h.k.) |
|
Annotatsiya: Maqola qaysi tilda bo‘lsa o‘sha tilda va ingliz tilida |
|
Asosiy qism |
Kalit so‘zlar: Maqola qaysi tilda bo‘lsa o‘sha tilda va ingliz tilida |
Kirish bo‘limi: Kirish |
|
Metodlar bo‘limi: Metodlar |
|
Natijalar bo‘limi: Natijalar |
|
Munozara bo‘limi: (Muhokama bo‘limi, deb ham atalishi mumkin.) Muhokama |
|
Qo‘llanilgan manbalar ro‘yxati (bibliografik ma’lumot): Adabiyotlar ro‘yxati |
Maqola asosiy qismiga tegishli bo‘limlari ketma-ketligini o‘zgartirish mumkin emas! Qolgan bo‘limlar ketma-ketligi o‘zgarishi jurnal talablari va muallif tomonidan belgilanadi. IMRAD formatidagi ilmiy nashrlar birinchi marta 20-asr oxirida ilmiy jurnallar sahifalarida paydo bo‘ldi. Hozirgi vaqtda ilmiy maqolalarning ushbu formati xalqaro jurnallar tomonidan ixtiyoriy ravishda qabul qilinib, universal standartga aylandi. Dastlabki tadqiqotlar natijalarining ilmiy nashrlari tarkibini birlashtirish tendensiyasi 1972 yilda, Amerika Standartlari Milliy Instituti barcha jurnallarda foydalanish ushun IMRAD formatini ma’qullagan va tavsiya qilgan paytdan boshlab kuchaydi. Zamonaviy rus, ingliz va boshqa dunyo tillarida ilmiy jurnallarining aksariyati maqolalar uchun deyarli yagona talabni qo‘yadilar. IMRAD formati juda oddiy mantiqqa asoslangan. Maqolaning bo‘limlari tabiiy savollarga javob berish kerak:
1) Tadqiqot qaysi muammoga bag‘ishlangan? (Kirish bo‘limi)
2) Muammo qanday o‘rganildi? (Metodlar bo‘limi)
3) Asosiy (ilmiy) topilmalar yoki kashfiyotlar qanday? (Natijalar bo‘limi).
4) Natijalar nimani anglatadi? (Munozara bo‘limi)
5) Adabiyotlar ro‘yxati
Odatda har qanday maqola sarlavha bilan boshlanadi, undan so‘ng mualliflarning ro‘yxati, ularning ish joyi va manzili, taqdim etilgan tadqiqotni o‘tkazish joyi keltiriladi. Keyin maqola mazmuni haqida qisqacha ma’lumot beradigan Annotatsiya keladi va maqola so‘ngida kalit so‘zlarni (keywords) topish mumkin. Annotatsiyadan keyin maqolaning asosiy qismi keladi. Adabiyotlar ro‘yxati (Literature) odatda maqolaning so‘nggida keladi.