ÖZBEK TÜRKÇESİNDE BİRİNCİ VE İKİNCİ DERECELİ BASİT VE ÇOKLU DÖNÜŞÜM YAPILARI
Keywords:
Bağımsal Dil Bilgisi, dönüşüm, Özbek Türkçesi, ikinci dereceli dönüşümAbstract
Evrensel dil bilgisi teorisi ortaya koymak için dil bilimciler tarafından pek çok kuram ortaya atılmış ve yer yüzünde farklı diller üzerinde bu kuramlar uygulanmıştır. Bu kuramlarda n biri de Tesniere tarafından ortaya atılan Bağımsal Dil Bilgisi kuramıdır. Bağımsal Dil Bilgisi, yer yüzünde farklı dil ailelerine mensup çok sayıda dil üzerinde uygulamalar gerçekleştirmiştir. Bu uygulamalarda dünya dillerinde bazı özelliklerin ortak old uğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu ortak özelliklerden biri de dönüşümlerdir. Çalışmada Özbek Türkçesindeki dönüşümler, Bağımsal Dil Bilgisi’nin bakış açısı ile ele alınmıştır. Dönüşümlerin Özbek Türkçesinde nasıl gerçekleştiği ve türleri; bağımlılık ağaçlarınd a gösterilen öbek yapı, yan cümle ve temel cümle çözümlemeleri ile açıklanmaya çalışılmıştır.
References
Afandi Latifalari, www.ziyouz.com kutubxonasi.
Agel, V., Fisher, K., (2015), “Dependency Grammar and Valency Theory”, The
Oxford Handbook of Linguistic Analyses.
Erdem Uçar, F., M., (2019), Özbek Türkçesinde sıfat fiilli yapılar, UluslararasıSosyal Araştırmalar Dergisi Cilt: 12 Sayı: 68, ss. 143 150.
Graff i, G. (2016), Harris, Chomsky and the origins of transformational grammar,Lingvisticæ Investigationes 39:1, pp. 48 87.
İmer, K., vd., (2011), Dilbilim Sözlüğü, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
Müldür, F., (2016), Noam Chomsky’de Üretici Dilbilgisi: Derin Yap ı ve YüzeyYapı Ayrımı, Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi,Sayı 27, ss. 59 74.
Tesnière, L., (2015), Elements of Structural Syntax (Çev. Osborne T., Kahane S.),Amsterdam/Philadelphia.: John Benjamins Publishing Company.
Vard ar, B., (2007), Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: MultilingualYayınları.
