O‘ZBEK ISTONNI RAQAMLASHTIRISHGA O TKAZISHDA DAVLAT TILINING IJTIMOIY LINGVISTIK XUSUSIYATLARI
Keywords:
o‘zbek tili, muloqot, raqamli tizim, yangi til birliklari, raqamlashtirishAbstract
Mazkur ma qolada O‘zbekiston aholisining ijtimoiy siyosiy hayotidagi raqamlashtirish jarayonida davlat tilining o‘ziga xos xususiyatlarini aniqlash haqida so‘z boradi. O‘zbekistonni raqamlashtirish jadal sur’atlar bilan davom etmoqda. IT texnologiyaning shiddat bila n rivojlanishi tilning tuzilishini o‘zgartirdi. Ushbu maqolada raqamli texnologiya sohasidagi o‘zbek tilining o‘ziga xosliklarini aniqlashning ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy sabablari hisobga olinadi. Maqola materiallari sifatida ijtimoiy tarmoqlar, davlat p ortallari, media kanal, biznes platformalardagi matnlardan toʻplangan til birliklari olindi. Maqolada ijtimoiy lingvistik metodlar: tashqi kuzatish usuli, jamiyatdagi til xususiyatlarini modellashtirishda sinxron tahlil metodi, umumiy lingvistik usullardan (tavsiflash, tahlil qilish, tizimlashtirish) foydalanilgan. Hozirgi o‘zbek tilining holatiga tashqi kuzatish usuli orqali tavsiflandi, o‘zbek tilining geterogen lingvistik muhitidan oʻrin olgan ijtimoiy lingvistik hodisalar (lingvistik vaziyat, lingvistik ziddiyatlar, tillarning aralashishi, ikki tillilik, ko‘p tillilik, til tanlash, til maqomini tan olish va boshqalar) aniqlandi. IT texnologiyasidan, raqamli tizim mahsulotlarini foydalanish o‘zbek tilining funksional faoliyat ko‘lamini kengaytirishga hiss a qo‘shishi isbotlangan. Raqamli O‘zbekiston 2030” d asturi davlat tili siyosatini amalga oshirish bilan bevosita bo gʻliq bo‘lmasa da, u davlat tili rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatganligi aniqlandi.
References
Baron N. S. Computer Mediated Communication as a Force in Language Change. Visible Language, 1984, 18(2), 118 141. Baron N. S. Always on: Language in an Online and Mobile World. Oxford UniversityPress, 2010, 304 рhttps://doi.org/10.1093/
Crystal, D. Language and the Internet. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 2001, 272 р
Madvaliyev A. va b. Ijtimoiy siyosiy terminlarning qisqacha izohli lugʻati. T.: Shaffof ,
Mirziyoev Sh.M. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoevning 2020 yil 24 yanvarda Oliy Majlisga yo‘llagan Murojaatnomasi.
Mirziyoev Sh.M. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalari sohasini yanada takomillashtirish chora tadbirlari t o‘gʻrisida”gi PF 5349 son qarori. Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy
bazasi, 20.02.2018 y., 06/18/5349/0792 son.
Mirziyoev Sh.M. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi t o‘gʻrisida”gi Farmoni. // Harakatlar strategiyasi asosida jadal taraqqiyot va
yangilanish sari. T.:Gʻafur Gʻulom nomidagi nashriyot matbaa ijodiy uyi, 2017. 92 b.
Panyushkina, O. Change of language under the influence of social networks (On the materia l of the Spanish
language). Almanac of Modern Science and Education, 2014, 3(82), 133 135. C орокина Е.Г. Конфликтология в социальной работе: учеб. пособие для студ. высш. учеб. Заведений . М .: Издательский центр « Академия », 2010.
Chatfield, T. The 10 best words the internet has given English. Gardien. 2013, URL:https://www.theguardian.com/books/2013/apr/17/tom chatfield top 10 internet neologisms
Sha hobiddinova, Sh. H., Yuldasheva, Sh. X. (2018). Internet muloqoti va uning tadqiqiga doir ayrim mulohazalar. Ilmiy xabarnoma, № 2, pp. 85 88.
Malikova G., Sharofiddinova M. Ijtimoiy tarmoqlar tili va uslubi. innovations in technology and science education 2.10 (2023): 152 9.
Urokov X. Muloqot va kommunikatsiya jarayoni. Innovation: the journal of social sciences and researches. Volume 1, issue 4, 2023.
